Նորություններ

Նորություններ

Պատվաստանյութերի հավասար հասանելիությունը կարող էր կանխել ամբողջ աշխարհում Covid-ից մահերի կեսից ավելին. Հետազոտություն

• By PTI
• Jun 15, 2023

Covid-ի պատվաստանյութերի ավելի հավասար բաշխումը կարող էր կանխել COVID-19-ից մահացությունների ավելի քան 50 տոկոսը 20 ցածր եկամուտ ունեցող երկրներում, ասվում է նոր ուսումնասիրության մեջ:

ԱՄՆ-ի Հյուսիսարևելյան համալսարանի գիտնականները պարզել են, որ 518,000 մահ կարող էր կանխվել, եթե հետազոտության մեջ ընդգրկված 20 երկրները պատվաստանյութերը ստանային ԱՄՆ-ի և բարձր եկամուտ ունեցող այլ երկրների հետ միաժամանակ և նույն քանակությամբ՝ օգտագործելով համաճարակի համակարգչային մոդելը:

Հետազոտության մեջ ընդգրկված երկրներն են՝ Անգոլան, Քենիան, Գանան, Կոտ դ'Իվուարը, Մոզամբիկը, Ուգանդան, Ռուանդան, Զամբիան, Եգիպտոսը, Մարոկկոն, Աֆղանստանը, Պակիստանը, Շրի Լանկան, Բանգլադեշը, Ինդոնեզիան, Բոլիվիան, Էլ Սալվադորը, Հոնդուրասը, Ֆիլիպինները և Ղրղզստանը:

Հետազոտությունը հրապարակված է Nature Communications ամսագրում։ Այն գնահատականը, որ «հարյուր հազարավոր» կյանքեր են զոհ դարձել պատվաստանյութի անհավասարությանը, «սառը ցնցուղ է», - ասում է Ալեսանդրո Վեսպինիանին ՝ Հյուսիսարևելյան ցանցի գիտական ինստիտուտի տնօրեն և հետազոտության համահեղինակ:

«Մեզ այլ համակարգ է պետք՝ ավելի շատ պատվաստանյութեր ունենալու և ամբողջ աշխարհով ավելի արդար բաշխելու համար», - ասաց Վեսպինիանին: «Այս անարդարության դիմաց մենք բարձր գին ենք վճարել»: Ավելին, գիտնականները նաև ուսումնասիրեցին, թե ինչ կլիներ, եթե այս երկրները պատվաստանյութերը ստանային ավելի վաղ, բայց ոչ մեծ քանակությամբ:

«Երկրների կեսից ավելիի համար կանխված մահերի թիվը գերազանցում է 70 տոկոսը, և ամենաբարձր ցուցանիշը 90 տոկոսն էր՝ Աֆղանստանում և Ուգանդայում», - ասվում է թերթում: Մահացությունների թվի առումով սա նշանակում էր, որ մոտ 149,000 COVID-19 մահ կարող էր կանխվել Ինդոնեզիայում և 1,700-ը՝ Ռուանդայում՝ ավելի վաղ և ավելի շատ քանակությամբ պատվաստանյութեր ունենալու դեպքում, ըստ հետազոտողների:

Այս դեպքում, «նույնիսկ առանց չափաբաժինների քանակի ավելացման, մենք կարծում ենք, որ մահերի մի կարևոր մասը (6-ից 50 տոկոս) կարելի էր կանխել», - ասացին նրանք: Միջազգային առողջապահական գործակալությունները և հիմնադրամները կանխատեսում էին խնդիրը և փորձում էին լուծել այն, բայց չկարողացան դա անել ժամանակին, ասաց Վեսպինիանին: 

2021 թվականի հոկտեմբերին COVID-19 պատվաստանյութերի ստեղծումից հետո բարձր եկամուտ ունեցող երկրները յուրաքանչյուր անձի համար ստացել էին պատվաստանյութի մեկ կամ մի քանի չափաբաժին, մինչդեռ ցածր եկամուտ ունեցող երկրները ստացել էին պատվաստանյութի մեկից չորս չափաբաժին յուրաքանչյուր 100 անձի համար, ասաց Վեսպինիանին:

«Չնայած արդար բաշխման համաձայնագրեր կնքելու միջազգային նախաձեռնություններին, ինչպիսին է COVID-19 Պատվաստանյութերի միջազգային հասանելիության (COVAX) ծրագիրը, պատվաստանյութի ազգայնականությունը մեծապես փոխարինել է արդարության համաշխարհային ջանքերը», - ասվում է հետազոտության մեջ: Բացի «կյանքի առումով շատ թանկ լինելուց», պատվաստանյութի անհավասարությունը նպաստում է պաթոգենների շրջանառությանը այն երկրներում, որտեղ մարդկանց մեծ մասը պատվաստված չէ», - ասաց Վեսպինյանին::

Լուծումը միայն պատվաստանյութերի մատակարարումը հարուստ երկրներից դեպի աղքատ երկրներ վերաբաշխելը չէր, քանի որ «ավելի շատ մահեր կգրանցվեն ավելի բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում», - ասաց Վեսպինյանին:

«Հարցն այն է, թե ինչպես կատարելագործել համակարգը, որպեսզի հաջորդ անգամ, երբ համաճարակ սկսվի, պատվաստանյութի շատ ավելի մեծ չափաբաժիններ լինեն»: Ընդունման ժամանակը նույնքան կարևոր է, որքան դեղաչափերի քանակը:  Հաջորդ անգամ մենք պետք է գործի դնենք ինչպես լոգիստիկ, այնպես էլ արտադրական կարողությունները, որպեսզի իսկապես կարողանանք այլ արդյունքի հասնել այս երկրներում », -ասաց Վեսպինյանին: