Ստեղծվել է առաջին սինթետիկ մարդկային «սաղմը». Գիտնականներ
Նորություններ

Ստեղծվել է առաջին սինթետիկ մարդկային «սաղմը». Գիտնականներ

Հետազոտության համաձայն՝ սաղմի նման կառույցները չունեն այնպիսի օրգաններ, ինչպիսիք են բաբախող սիրտը կամ ուղեղը, բայց պարունակելու են բջիջներ, որոնք սովորաբար ձևավորում են պլասենտան, դեղնուցի պարկը և հենց սաղմը:

Գիտնականները պնդում են, որ ստեղծել են աշխարհում առաջին մարդու սինթետիկ սաղմերը՝ օգտագործելով ցողունային բջիջներ, այլ ոչ թե սերմնաբջիջներ կամ ձվաբջիջներ: 

Այս սաղմի նման կառույցները չունեն այնպիսի օրգաններ, ինչպիսիք են բաբախող սիրտը կամ ուղեղը, բայց պարունակում են բջիջներ, որոնք սովորաբար ձևավորում են պլասենտան, դեղնուցի պարկը և բուն սաղմը:

«Մենք կարող ենք ստեղծել մարդու սաղմի նման մոդելներ՝ վերածրագրավորելով [սաղմնային ցողունային] բջիջները», - ասել է պրոֆեսոր Մագդալենա Ժերնիցկա-Հետցը Քեմբրիջի համալսարանից և Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտից՝ ելույթ ունենալով Բոստոնում Ցողունային բջիջների հետազոտությունների միջազգային ընկերության տարեկան հանդիպման ժամանակ՝ Չորեքշաբթի օրը։

Այս ուսումնասիրությունը, որը դեռ չի հրապարակվել ամսագրում, իրավական և էթիկական խնդիրներ է առաջացնում, քանի որ շատ երկրներում բացակայում են սինթետիկ սաղմերի ստեղծումը և մանիպուլյացիան կարգավորող կանոնակարգերը:

«Ի տարբերություն արտամարմնային բեղմնավորման (IVF) արդյունքում ստացված մարդու սաղմերի, որոնք ունեն լավ հաստատված իրավական դաշտ, ներկայումս չկան հստակ կանոնակարգեր, որոնք կկարգավորեն ցողունային բջիջներից ստացված մարդկային սաղմի մոդելները»: «Կա կանոնակարգերի հրատապ անհրաժեշտություն, որոնք կապահովեն ցողունային բջիջներից ստացված մարդկային սաղմի մոդելների ստեղծման և օգտագործման համար հիմք»,- CNN-ին տված հայտարարության մեջ ասել է Ֆրենսիս Քրիքի ինստիտուտի գիտահետազոտական տնօրեն Ջեյմս Բրիսկոն:

Իսրայելի Ժերնիցկա-Հետցի թիմը և Վեյզմանի ինստիտուտը 2022 թվականին ցույց տվեցին, որ մկների ցողունային բջիջները կարող են ինքնակազմակերպվել վաղ սաղմի նման կառույցների՝ աղիքային տրակտի, ուղեղի զարգացման վաղ փուլերի և բաբախող սրտի առանձնահատկություններով:

Այդ ժամանակից ի վեր մրցավազքի թիմերը փորձել են վերարտադրել արդյունքները ՝ օգտագործելով մարդկային բջիջներ:

Չորեքշաբթի օրը կայացած կոնֆերանսի ժամանակ Ժերնիցկա-Հետցը նկարագրեց սաղմերի մշակումը մինչև զարգացման փուլը, որը գերազանցում է բնական սաղմի համար 14 օրվա համարժեքը:

«Մեր մարդկային մոդելը մարդու սաղմի առաջին երեք տոհմային մոդելն է, որը մատնանշում է ամնիոնային և սեռական բջիջները, ինչպես նաև ձվի և սերմնահեղուկի նախադրյալ բջիջները», - բացատրել է Ժերնիցկա-Հետցը Guardian-ին տված հարցազրույցում:

«Դա ապշեցնող է և ամբողջությամբ պատրաստված սաղմնային ցողունային բջիջներից»:

Ծանոթացեք տարածաշրջանի վերաբերյալ մեր բոլոր նյութերին մեկ վայրում:

Ըստ Մանչեսթերի համալսարանի ավագ գիտաշխատող Ռոջեր Սթուրմիի, դեռ շատ աշխատանք պետք է կատարվի «սինթետիկ սաղմերի և ձևաբջջի ու սերմնաբջջի միավորումից ստեղծված սաղմերի միջև նմանություններն ու տարբերությունները պարզելու համար,»:

«Ժերնիկի-Հետցի այս աշխատանքը դեռ լիովին չի գնահատվել գիտական հանրության կողմից, բայց այն հետաքրքիր հեռանկարներ է բացում այս հարցերին պատասխանելու համար և կարող է կարևոր գործիք լինել վաղ զարգացումն ուսումնասիրելու համար՝ միաժամանակ նվազեցնելով մարդու սաղմերից կախվածությունը նման ուսումնասիրությունների համար», - ասաց նա: